Wrodzone lub nabyte nietrzymanie moczu u psów – gdy pies nie trzyma moczu

Problem nietrzymania moczu jest dość powszechnie spotykany u psów, ale jest on zwykle bardziej uciążliwy dla właścicieli niż samych czworonogów. Zrozumienie przyczyn tego schorzenia i podjęcie odpowiedniego leczenia może przynieść świetne rezultaty. Oto wszystko, co powinieneś wiedzieć o popuszczaniu u psów i jak sobie z tym radzić.

Nietrzymanie moczu to bierny, mimowolny wyciek moczu przez cewkę moczową, występujący głównie wtedy, gdy pies jest najbardziej zrelaksowany, tj. w pozycji leżącej lub siedzącej. Problem ten występuje częściej u samic niż u samców ze względu na różnice anatomiczne w układzie moczowym, a zwłaszcza krótszą cewkę moczową u suk. Statystycznie dotyka to do 20% wykastrowanych suczek i około 30% dużych psów o wadze ponad 20 kg. U większości zwierząt pojawia się w ciągu 3 lat od kastracji, choć często staje się poważnym problemem dopiero w późniejszym okresie życia, gdy pies zaczyna chorować na schorzenia które zwiększają pragnienie oraz produkcję moczu.

Popuszczanie przez psy może mieć różne przyczyny. Jest to jednak najczęściej spowodowane stanem chorobowym układu moczowego, a sam zwierzak najprawdopodobniej nie jest tego świadomy. Problemy z moczeniem się mogą też mieć podłoże neurologiczne lub behawioralne.

Do najczęstszych przyczyn nietrzymania moczu u psa należą:

Nietrzymanie moczu związane z zaburzeniami mechanizmu zwieracza cewki moczowej (USMI) jest diagnozowane u około 80% dorosłych psów z problemem mimowolnego oddawaniu moczu. Schorzenie to może być wrodzone lub nabyte i najczęściej występuje u kastrowanych samic, u psów dużych ras oraz tych z zadokowanym (obciętym) ogonem.

Powodem, że pies popuszcza mocz mogą być też problemy neurologiczne takie jak: uszkodzenie mózgu, urazy kręgosłupa, uszkodzenia rdzenia kręgowego lub zaburzenia nerwów kontrolujących pęcherz lub cewkę moczową. W takich sytuacjach pies może nie poczuć, że pęcherz jest wypełniony moczem lub może nie być w stanie skurczyć mięśnia zwieracza. W tego typu przypadkach występują zwykle również inne objawy neurologiczne.

Zaburzenia takie jak nadmierna kurczliwość pęcherza lub zmniejszony opór w cewce moczowej, którym często towarzyszy małych rozmiarów pęcherz, mogą również prowadzić do problemów z nietrzymaniem moczu.

Zakażenie układu moczowego u psów nie powoduje prawdziwego nietrzymania moczu, ponieważ pies zazwyczaj wie, że siusia. Mogą one jednak prowadzić do zwiększonego parcia na mocz, przez co pies będzie oddawał mocz w nieodpowiednich miejscach lub częściej. Infekcje mogą dotyczyć dolnych dróg moczowych (pęcherzu i cewki moczowej) jak i górnych dróg moczowych (nerek i moczowodów). Zapalenie pęcherza jest zwykle wywołane przez bakterie, z czego w 45% przypadkach przez E.coli, które trafiają do pęcherza przez cewkę z kału lub ze skóry psa.

Wady wrodzone lub rozwojowe, takie jak moczowód ektopowy (czyli nieprawidłowe umiejscowienie moczowodów), hipoplazja (niedorozwój) cewki moczowej oraz nieprawidłowości w budowie sromu spowodowane uszkodzeniem lub zabiegiem chirurgicznym mogą również powodować popuszczanie moczu przez psa.

Choroby układu moczowego, w tym prostaty lub pochwy, mogą prowadzić do zwiększonego parcia na mocz. Ponadto choroby gruczołu krokowego mogą doprowadzić do częściowej niedrożności cewki moczowej i powodować nietrzymanie moczu z przepełnienia.

Kamienie lub guzy mogą prowadzić do przepełnienia pęcherza do tego stopnia, że mocz nie ma gdzie odpłynąć i zaczyna z niego wyciekać. Zdarza się to na przykład gdy kamienie lub guzy prowadzą do częściowego zablokowania dróg moczowych, co uniemożliwia prawidłowe opróżnianie pęcherza. Jeśli więc zauważysz, że Twój pupil próbuje oddać mocz ale ma z tym problemy, udaj się jak najszybciej do przychodni weteryjnej, gdyż nie leczone blokady dróg moczowych są śmiertelne.

Podobnie jak u kobiet, obniżony poziom estrogenów wpływa na utratę napięcia w dolnych drogach moczowo-płciowych, szczególnie w mięśniu zwieracza otaczającym cewkę. Spadek poziomu krążących estrogenów wpływa też na stymulację współczulną oraz zmniejsza pojemność pęcherza moczowego, czego efektem może być mimowolne oddawanie moczu przez psa.

Niektóre rasy i typy psów są bardziej narażone na nietrzymanie moczu. Zwiększone ryzyko nietrzymania moczu zaobserwowano u owczarków niemieckich i staroangielskich, dobermanów, rottweilerów, bokserów, weimarów, springer spanieli, sznaucerów olbrzymów i seterów irlandzkich. Co ciekawe, wśród rasy dużych psów wyjątkiem są labradory retrievery, które mają zmniejszone ryzyko nietrzymania moczu. Podejrzewa się też, że obcinanie ogona może również przyczynić się do wystąpienia nietrzymania moczu, ponieważ mięśnie przyczepione do podstawy ogona są wtedy osłabione i mogą działać nieprawidłowo.

Cukrzyca lub choroba Cushinga mogą powodować wzmożone pragnienie, a co za tym idzie nadmierne picie i produkcję moczu. Dotknięty tymi schorzeniami czworonóg nie jest w stanie utrzymać moczu przez długi czas, przez co zaczyna on wyciekać. W większości przypadków pies wie, że mocz wycieka, ale nie może nic na to poradzić. Leki, które powodują zwiększoną produkcję moczu i nadmierne picie, takie jak np. sterydy, mogą mieć ten sam efekt.

Nietrzymanie moczu u młodych psów lub szczeniąt jest powodem ich niedojrzałości i braku panowania nad emocjami takimi jak np. radość czy ekscytacja. Może to mieć również związek ze stresem i strachem lub też innymi zaburzeniami behawioralnymi. Wyciek występuje, gdy ciśnienie wewnątrz pęcherza przekracza jego zdolność do zatrzymania moczu. Pamiętajmy też, że szczeniaki trzeba nauczyć załatwiania się na dworze, a zanim to nastąpi pomocne są pieluchy dla psów.

Nietrzymanie moczu u psów w podeszłym wieku jest bardzo częste. Podobnie jak u ludzi, mięśnie które utrzymują mocz w pęcherzu są u starych zwierząt osłabione, przez co częściej zdarza im się psom popuścić.

Nietrzymanie moczu może być czasem trudne do zauważenia. Bardzo często też sam pies nie jest świadomy tego, co się dzieje. Najczęstsze objawy choroby to:

• Drybling moczu
• Plamienie podczas snu, odpoczynku lub chodzenia
• Mimowolna utrata moczu np. podczas spaceru
• Wilgotne lub matowe futro
• Oznaki dyskomfortu lub zmiany w zachowaniu
• Wyprysk lub łuszczenie się skóry w okolicach narządów moczowych
• Nieprzyjemny zapach moczu
• Nadmierne lizanie tylnej części ciała
• Nadmierne pragnienie lub zmiany w apetycie

Jeśli zauważyłeś jakiekolwiek z tych symptomów u swojego psa lub też inne, niepokojące objawy takie jak obecność krwi w moczu lub ból podczas siusiania, powinieneś jak najszybciej zabrać swojego czworonoga do przychodni weterynaryjnej.

Nietrzymanie moczu u psów diagnozuje się zwykle na podstawie objawów klinicznych, wywiadu lekarskiego z właścicielem oraz badań moczu i krwi, by wykluczyć np. choroby nerek czy choroby wątroby. Lekarz weterynarii wykonuje badanie fizykalne wokół sromu oraz badanie napięcia odbytu i ogona. Często zalecane są też zdjęcia ultrasonograficzne i rentgenowskie pęcherza moczowego w celu wykrycia ektopowych moczowodów, kamieni pęcherzowych, wad anatomicznych, nowotworów lub innych nieprawidłowości. Przy dodatkowych zaburzeniach neurologicznych sprawdza się różne odruchy kręgosłupa; konieczne może być też założenie cewnika moczowego. Zabieg cystoskopii (wprowadzenia kamery do pęcherza przez cewkę moczową) dokonywany w klinikach weterynaryjnych może pozwolić weterynarzowi wykryć inne nieprawidłowości w okolicach tych narządów. Możliwe są też inne specjalistyczne badania, takie jak pomiar ciśnienia w pęcherzu moczowym. Ważne jest, aby lekarz weterynarii miał jasny obraz problemu – postaraj się więc jak najdokładniej wytłumaczyć jakie zauważyłeś objawy.

Leczenie psa dobierane jest w zależności od przyczyny nietrzymania moczu. Każdy przypadek jest inny i wymaga opracowania odpowiedniego planu leczenia. Jeśli zdiagnozowano kilka problemów zdrowotnych, które zwiększają ryzyko nietrzymania moczu u psa, zdarza się, że usunięcie jednego z nich jest wystarczające do poprawy, a nawet całkowitego wyleczenia. Infekcje dróg moczowych muszą być bezwzględnie leczone, a nieprawidłowości w budowie anatomicznej, takie jak np. ektopowe moczowody, mogą być skutecznie korygowane operacyjnie.

Młode psy, a szczególnie szczenięta nie potrafią jeszcze należycie dbać o poprawną higienę okolic cewki moczowej oraz mają słabszą odporność organizmu, co sprawia, że są one bardziej podatne na zapalenie pęcherza. Ważne jest więc by dbać o ich czystość, dokładnie osuszać po kąpieli oraz nie dopuszczać do ich przegrzania ani wychłodzenia. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów konieczna jest jak najszybsza wizyta u weterynarza.

Rokowanie zależy od konkretnej przyczyny i ogólnie jest dobre. Większość psów może być skutecznie leczona za pomocą leków, zmian stylu życia (takich jak częstsze wyprowadzanie na dwór) i ścisłej kontroli weterynaryjnej. Jeśli Twój pies cierpi na USMI i rozpocznie leczenie kontrolujące objawy choroby, jest prawdopodobne, że będzie musiał kontynuować je do końca życia.