Łuszczka – przewlekłe powierzchowne zapalenie rogówki u psa

Przewlekłe powierzchniowe zapalenie rogówki, znane również jako łuszczka (ang. pannus), to schorzenie oczu występujące przede wszystkim u psów. Choć nie jest bolesne, nieleczona choroba może prowadzić do znacznego pogorszenia, a nawet utraty wzroku. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest łuszczka, jak ją rozpoznać, jakie są metody leczenia oraz kiedy należy udać się z pupilem do weterynarza okulisty.

Łuszczka to przewlekłe zapalenie rogówki o podłożu immunologicznym, w którym organizm zwierzęcia atakuje własne komórki oka. Choroba rozwija się stopniowo i zwykle dotyczy obu oczu. Diagnozowana jest u psów ras predysponowanych – najczęściej u owczarków niemieckich, border collie czy husky, ale może wystąpić także u psów innych ras. W patogenezie choroby kluczową rolę odgrywa nieprawidłowa odpowiedź autoimmunologiczna na poziomie nabłonka rogówki – organizm rozpoznaje własny nabłonek jako obcy antygen, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego. Zmiany obejmują całą powierzchnię rogówki, choć początkowo często lokalizują się w okolicy rąbka rogówki, czyli granicznej strefie pomiędzy rogówką a twardówką. Choroba zwykle zaczyna się od zaczerwienienia spojówki gałkowej, po stronie bocznego kąta oka.

Typowe objawy to przymglenie, unaczynienie rogówki, depigmentacja oraz tworzenie się ciemnych plam, a także obecność ziarniny zapalnej. Czasami w proces zapalny włączają się również inne struktury oka, np. trzecia powieka, co może dodatkowo utrudniać leczenie. Choroba wiąże się z ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe (promienie UV) i często nasila się latem, dlatego jej leczenie wymaga nie tylko terapii miejscowej, ale także odpowiedniej ochrony przed światłem słonecznym.

Objawy choroby rozwijają się stopniowo i początkowo mogą być trudne do zauważenia. Najczęstsze symptomy i pierwsze zmiany to:

• Matowienie rogówki – zwykle w dolno-przyśrodkowym obszarze oka,
• Pojawienie się brunatnych lub szarych nacieków,
• Nadmierne łzawienie lub wydzielina z oczu,
• Nadwrażliwość na światło (światłowstręt),
• Mruganie i częste pocieranie oczu łapą,
• Unaczynienie rogówki – widoczne czerwone naczynia krwionośne na oku.

Wraz z rozwojem choroby objawy mogą się nasilać, obejmując coraz większą powierzchnię rogówki i prowadząc do pogorszenia zdolności widzenia, a nawet utraty wzroku. Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów u swojego pupila, warto nie zwlekać z konsultacją weterynaryjną.

Leczenie łuszczki polega na kontrolowaniu reakcji immunologicznej oraz ograniczaniu rozwoju zmian zapalnych. Niestety, choroba ta ma charakter przewlekły i nie da się jej całkowicie wyleczyć, ale można skutecznie kontrolować jej przebieg, a nawet zatrzymać jej postęp.

Najczęściej stosuje się:

• Leki immunosupresyjne – krople z cyklosporyną lub takrolimusem, które hamują działanie układu odpornościowego w obrębie oka.
• Kortykosteroidy – stosowane miejscowo, działają przeciwzapalnie, choć ich długotrwałe stosowanie może wiązać się z powikłaniami.
• Ochrona przed promieniowaniem UV – okulary przeciwsłoneczne dla psa lub unikanie spacerów w godzinach największego nasłonecznienia.
• Regularne kontrole okulistyczne – pozwalają monitorować postępy leczenia i dostosować dawki leków.

W niektórych przypadkach konieczne może być również chirurgiczne usunięcie zmian, jeśli zakłócają widzenie i nie poddają się leczeniu farmakologicznemu.

Choć leczenie łuszczki opiera się głównie na farmakoterapii, niektóre zioła mogą skutecznie wspomagać terapię i łagodzić objawy. Warto jednak podkreślić, że stosowanie naturalnych preparatów zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem weterynarii.

Najczęściej wymieniane rośliny pomocne w schorzeniach okulistycznych to:

• Rumianek – działa łagodząco i przeciwzapalnie, można stosować letni napar do przemywania oczu.
• Świetlik lekarski (Euphrasia officinalis) – znany ze swojego dobroczynnego działania na oczy, dostępny w postaci kropli lub naparu.
• Nagietek – wspiera regenerację tkanek i działa antybakteryjnie.
• Aloes – łagodzi podrażnienia i wspomaga gojenie, ale jego stosowanie wymaga ostrożności.

Naturalne metody mogą przynieść ulgę, ale nigdy nie powinny zastępować leczenia zalecanego przez specjalistę.

Każda zmiana w wyglądzie oka psa powinna być sygnałem do konsultacji okulistycznej z weterynarzem. Do objawów, które wymagają pilnej diagnostyki okulistycznej, należą:

• przymglenie rogówki,
• zaczerwienienie oka,
• wydzielina ropna lub śluzowa (owrzodzenie rogówki),
• mrużenie oczu, łzawienie,
• widoczne naczynia krwionośne na rogówce.

Wczesne rozpoznanie łuszczki znacznie zwiększa szanse na skuteczne zahamowanie choroby. Weterynarz wykona szczegółowe badanie narządu wzroku, w tym test fluoresceinowy i badanie lampą szczelinową, by ocenić stan rogówki. W niektórych przypadkach może być konieczne skierowanie do specjalisty okulisty weterynaryjnego.

Jeśli Twój pies ma problemy z oczami – nie zwlekaj. Przewlekłe zapalenie rogówki to poważna choroba, która wymaga stałej opieki i regularnego leczenia. Dzięki odpowiedniej terapii i czujności opiekuna, pupil może cieszyć się komfortem życia przez długie lata.